Serişteyên Parastina Jîngehê - Ramanên ji bo parastina jîngehê

Gava ku Xwedê xweza xist bin destê me, wî hişê mirovan xistiye destên xwe da ku bi kêrî wî bê ku wê pîs bike an jî bi rengekî ku neyê famkirin xera bike. Ji ber vê yekê, parastina wê berpirsiyariyek bû ku dikeve ser milê her kesî. milên, û di vê gotarê de em binirxînin Serişteyên ji bo parastina jîngehêDestwerdanên mirovî yên bêserûber rejîma ku wê birêve dibe ji hev perçe kir, û pêwîst bû ku bi awayekî avaker destwerdan were kirin ji bo vegerandina hevsengiyê li rewşa wê ya asayî.

Serişteyên ji bo parastina jîngehê

Mijara parastina jîngehê ne tenê bi saziyên civakê û navendên lêkolînên zanistî re sînordar e, belkî bi kesên ku îmkana wan heye ku bi hawîrdorê re bi hev re bijîn û bi hawîrdorê re têkildar bin, çi neyînî û çi erênî be. şîretên ku divê werin şopandin ji bo parastina jîngehê, di nav de:

• Zêdekirina hişyarî û zêdekirina zanînê li ser girîngiya parastina jîngehê û nirxê çavkaniyên xwezayî, û ev pêvajo ji zarokan heta mezinan dest pê dike, jêhatîbûnê dixwaze.
• Rêzkirina bikaranîna çavkaniyên avê, ji bo kêmkirina herikîna avên baran û ava baranê.
• Ji nû ve bikaranîna malzemeyên serxwekirin û vezîvirandinê.Em vê yekê li welatên rojhilat, bi taybetî li Çînê ku ji bo vezîvirandina bermayiyan û ji nû ve bikaranîna wan tê kirin, tê dîtin.
• Ji bo rêgirtina li belavbûna nexweşiyan û derbasbûna enfeksiyonê, çopê bi awayekî rêkûpêk avêtin. Li ber malê yan jî li ser rêyên giştî danîna çopê xelet e. Li şûna xerakirina îmaja xweza û milkê sedema belavbûna kêzikan li derdora wê û belavbûna nexweşiyan.
• Gubreyên kîmyewî bi gubreyên organîk veguherînin û li şûna avêtina çopê li kuçe û taxan çanda bikaranîna çop belav bikin.
• Ji bo kesên ku diwêrin nîzama giştî binpê bikin qanûnên pêşîlêgirtinê saz bikin û qanûnê bi lez bicîh bînin.
• Belavkirina çanda daristanan û çandina nebat û kulîlkên ku cihê nefesê dide jîngehê.
• Xebat ji bo zêdekirina rola saziyên perwerdehiyê, wek dibistan û zanîngeh, bi navkirina parastina jîngehê wekî mijarek lêkolînê ya ku li ser disekine û di dilê xwendekaran de tê çandin.
• Dabînkirina karînên guncaw ji medyayê re ji bo zêdekirina hişyariyê di nav welatiyan de, bi pêşkêşkirina bernameyên hişyariyê û ronîkirina awayê vegerandin û avêtina zibilan.
• Di danîna qanûnên hişk, pergalên çavdêriyê û bi rêkûpêk birêvebirina sedemên qirêjiyê de rola herî mezin û girîng dikeve ser milê saziyên îdarî û saziyên hikûmetê.

Têgeha jîngehê çi ye?

• Ji aliyê zimanî ve jîngeh mal û rewşa xwe îfade dike, û çend cure dihewîne, di nav de jîngeha çolê, xwezayî, an kesk, an jîngeha civakî, mirovî û siyasî, ku koma hêmanên biyolojîkî, kîmyayî û fizîkî ye ku li derdora zîndeweran dorpêç dike. û bandorê li hebûn an jîyîna wan bike.
• Jîngeh tevaya tiştên ku me dorpêç dikin û bandorê li hebûna zîndeweran dikin û av, hewa, ax, mîneral, avhewa û organîzmayan bi xwe jî dihewîne.
• Ew komek pergalên ku bi asta tevliheviyê bi hevûdu ve girêdayî ne ku bandor dike, bandor dike û jiyana me ya li vê dinyayê diyar dike, û em bi wan re dem bi dem mijûl dibin.
• Em dikarin bibêjin ku jîngeh her tiştê ku li derdora mirov heye, çi zîndewer û çi ne zindewer e û mirov jê bandor dibe û bandorek neyînî û erênî lê dike. gemarîbûna jîngehê, çi hewa, çi av, çi ax, çi deng, çi radyasyon, çi qirêjbûn.
• Hin lêkolînan pênaseyên berfireh ji vê têgehê re çêkirine.Ekolojî zanistek berfireh e ku pispor e di lêkolîna têkiliyên hevbeş ên di navbera zîndeweran bi xwe de, û di navbera zîndeweran de û faktor û organîzmayên ne zindî yên ku li dora wan dorpêç dikin û bandorê li hebûn û belavkirina wan dikin.
• Ev zanist bi gelek zanistên din ve girêdayî ye, wekî zanistên erdê, kîmya, meteorolojî, ax, fîzîk, biyolojî û erdnîgarî.

Pênaseya jîngeheke saxlem

Di ronahiya lêkolîn û lêkolînên ku jîngehê wekî qada xwe digirin, têgehên din derketine holê ku li hember destwerdana tundûtûjî ya mirovî li ser çavkaniyên wê û tinekirina bextewariyên wê ji bo bidestxistina berjewendî û berjewendîyên kesane tekezî li tenduristî û domdariya jîngehê dikin. , û di nav van têgehan de (dorhêla saxlem) heye.

• Jîngehek saxlem têgehek e ku têkiliya ku di navbera jîngehê û tenduristiya mirov de heye, îfade dike, ku tê wateya hemî hêmanên hawîrdorê, çi xwezayî be an hatine afirandin, ku bixweber bandorê li tenduristiya mirovan dikin, û ew şaxek tenduristiya giştî ye.
• Jê re tê gotin tenduristiya giştî ya jîngehê an pêşîlêgirtina jîngehê, û ew prosedurên ku têne şopandin ji bo kontrolkirina faktorên hawîrdorê yên qirêjiyê li gorî jiyana mirovan û hemî organîzmayên din, ji bo pêşîgirtina li hevsengiya jîngehê.
• Jîngeheke saxlem hemû faktorên fizîkî, kîmyayî û biyolojîk ên li derveyî laşê mirov, ji bilî hemû faktorên ku bandorê li kar û tevgerên mirovan dikin, lêkolîn dike û armanc dike ku van faktorên jîngehê yên ku dibe ku bandorê li tenduristiya mirov bikin, binirxîne û kontrol bike.
• Gelek faktorên hawirdorê hene ku bandorê li ser saxlemiya zîndeweran dikin, wek faktorên kîmyayî, xwezayî û fizîkî û dibin sedema belavbûn û veguhestina nexweşiyan rasterast û nerasterast, wek parazît, bakterî, kêzik, vîrus û kêzikan.
• Rêxistina Tenduristiyê ya Cîhanê tenduristiya jîngehê wekî wan mijarên ku bi tenduristiya mirov an nexweşiyê ve girêdayî ne ku ji hêla faktorên hawîrdorê ve têne destnîşan kirin pênase dike, û bi teorî û pratîkên pratîkî yên ji bo nirxandin û kontrolkirina faktorên hawîrdorê yên ku bandorê li tenduristiyê dikin re têkildar e.

Cureyên hawîrdorê yên qirêj

Di hin lêkolînan de gemarî li ser cureyan hatiye dabeşkirin û ev jî li gorî cureyê madeyê tê diyarkirin.Girî dibe ku di hewa, ax an jî avê de derkeve holê.Li gorî vê yekê em di xalên jêrîn de cureyên qirêjiya jîngehê li gorî cureya madeyê dinirxînin. :

qirêjiya hewayê

• Germbûna hewayê mijareke bingehîn e û faktora ku em hewl didin pê re tevbigerin û metirsiyên wê kêm bikin, ev qirêjî ji ber tevlihevbûna maddeyan û rêjeyên zêde yên şiyana hawîrdorê ya vegirtinê pêk tê. , sulfur dioksîtê, oksîtên nîtrojenê, ozon û lîber.
• Ev qirêjî jî ji ber karesatên xwezayî yên weke şewata daristanan û çalakiya volkanîk û çalakiyên mirovî yên weke dûmana kargehan û eksozên otomobîlan e.

Lewitandina avê

• Ew hatina hin maddeyên zirardar bo laşên avê ye, ku taybetmendiyên wan ên xwezayî diguhezîne, û ji vir ve karanîna bi ewle ya avê dijwar e, û welat pir caran serî li ceribandina reaktorên navokî û mûşekên balîstîk ên di kûrahiya deryayê de didin. êşa zîndeweran, û xwezaya avê winda dike Taybetiyên wê.
• Nimûneyên maddeyên ku avê qirêj dikin madeyên radyoaktîf, bermayiyên organîk, kîmyewiyên jehrîn û rûn in.

Qıréja deng

• Ev gemarî bi deng û bilindbûna zêde ya ku bandoreke nerênî li derûniya mirovan, tenduristî û kalîteya jîngehê dike, ev gemarî bi geşepêdana pîşesazî û amûrên nûjen ên veguheztinê yên wekî balafir, trên û çalakiyên avahîsaziyê ve girêdayî ye.
• Hêza deng an jî dengan bi desîbelan tê pîvandin.

qirêjiya axê

• Ax ji ber têkelbûna bi madeyên kîmyayî yên zirardar re pîs e, û ev gemarî dibe ku rasterast an nerasterast be, wek çalakiyên pîşesazî, pêvajoyên çandiniyê yên nûjen, rijandina petrolê di nav axê de dema ku tê derxistin û avêtina bermayiyan li ser erdê.

gemarîbûna termal

• Ev cure gemarî behsa guherîna germahiya laşên avê dike ku di encama destwerdana mirovî û çalakiya ku ew pêk tîne, wek nimûne, dema ku mirov avê ji bo sarbûnê li santralên elektrîkê bikar tînin.

qirêjiya ronahî

• Ew nerehetiya ronahiya anormal an çêkirî ya bi şev û bandora wê ya li ser ekosîstem, heywan, nebat, fungi, û tenduristiya mirovan e.

qirêjiya radyoaktîf

• Ev yek bi rijandina madeyên radyoaktîf di nav av, hewa û axê de diyar dibe.Lêkolînên ku hatine kirin nîşan didin ku qirêjiya radyoaktîf yek ji cureyên herî xeternak ên qirêjiya jîngehê ye ji ber zehmetiya dîtin, bîhnkirin û hîskirina wê.

Jîngeh qirêj bû?

Bêyî sedemên aktîf tu encamek ku ji me re diyar bike ka çiqas zirara ku me di encama kiryar û reftarên ku me berê dabûn dest pê kirin tune ne. Belê, ev mijar bi kiryar û reftarên mirovî yên ku hevsengiya jîngehê têk dide û şiyana girtina maddeyên jehrîn û zirardar ji dest dide, eşkere dibe.

Sedemên qirêjiya jîngehê hene ku em di van xalan de rave dikin:

• Şewitandina navxweyî ya sotemeniyên fosîl û dar ji bo germkirin, xwarinçêkirin û ronahiya malê.
• Amûrên çûnûhatinê û ragihandinê yên ku hewayê qirêj dikin, ji ber vê yekê eksoz ji wan derdikevin.
• Şewitandina zibil û bermahiyên çandinî û pîşesaziyê, ji ber ku ev şewat dibe ku bi saetên dirêj berdewam bike, ku zirarek mezin dide jîngehê û kapasîteya wê ya vegirtinê.
• Felaketên xwezayî yên wekî volkan û erdhej, ji ber ku mîqdarên mezin ên ax dikarin bifirin hewayê.
• Kargeh bermayiyan diavêjin avê.
• Di axê de bikaranîna dermanan.
• Meyla ber bi materyal û zibilên kîmyewî ve ji bo zêdekirina hilberînê.
• Dema ku rûn ji cihekî bo cihekî din tê barkirin û diherike nav axê.
• Dengê makîn û alavan di kargehan de, dengê ji veguhastinê, û çalakiyên avahîsaziyê.
• Çirayên xurt û xemgîn ên li kolanan bandorek neyînî li derûnî û tenduristiya mirovan dike.

Komek xetereyên reaksiyonên kîmyewî yên li ser jîngehê

Reaksiyonên kîmyewî di gelek aliyan de bandorê li hawirdorê dikin û em vê yekê wiha rave dikin:

• Germbûna hewayê di dema şewitandina sotemeniyên fosîl ên bi komirê de çêdibe, ku dûman kom dike ku bandorek neyînî li hawîrdor û avhewayê dike.
• Qirêjiya avê, ku di encamê de dema vexwarin û serşuştinê bandorê li zeviyên çandiniyê, organîzmayên deryayî û mirovan dike.
• Reaksiyonên kîmyewî dibin sedema kêmbûn û xerabûna zeviyên çandiniyê û belavbûna nexweşî û nexweşiyan.
• Pîşesaziya dermanan sedema sereke ye ku axê mij dike û ji bo çandiniyê neguncan e.
• Di xwarinên ku em dixwin de çêkirina kîmyewiyên ku dibin sedema penceşêrê.

Fikrên ji bo parastina jîngehê

Hin ramanên erênî yên ji bo parastina jîngehê dikarin bêne ronî kirin, di nav de:

• Li ser rola navendên lêkolînên zanistî di peydakirina çareseriya pirsgirêkên jîngehê de.
• Ew rola medyayê di bilindkirina hişyariyê de li ser xetera gihandina her zirarek ku dibe sedema jîngeh hevsengiya xweya xwezayî winda bike ronî dike.
• Di belavkirina hişyariya hawirdorê de dilxwazî ​​û behskirina metirsiyên wê.
• Kêmkirina karanîna materyalên ku dibe sedema belavbûna karbonê.
• Xwe ji şivaniya zêde dûr bixin, ku dibe sedema hilweşîna axê û evaporbûnê.
• Ji barkirina maddeyên xeternak di nav avjeniyên malê de dûr bisekinin.

Ramanên herî girîng ên ji bo parastina jîngehê

• Bi karanîna beşên ku kêmtir enerjiyê dixwe, emîsyonên gerîdeyê kêm dikin.
• Di pêvajoya şewitandin û rakirina bermahiyên çandiniyê de cotkaran bişopînin.
• Tedawiya ava kanalîzasyonê.
• Birêvebirina zibil û bermahiyên xeternak.
• Xebata li ser vezîvirandinê, ji ber ku çopê wekî alternatîfek ji madeyên xav ên kêm ên wekî petrol, gaza xwezayî, komir û madenên organîk re tevdigere.
• Dev ji birîna daran berdin, ji ber ku ew ji bo mirov û xwezayê tekane rêya saxlem in, ji bo telafîkirina darên ku bi saya karesatên xwezayî û madeyên jehrî hatine birîn an jî şewitîne.
• Rasyonelkirina bikaranîna zibilên kîmyewî, û li şûna wan bi gubreyên organîk.
• Kêmkirina xerckirina veguheztinê û eksozên ku di encamê de ji hêla hawîrdorê ve nayên kişandin, û karanîna meş û bisîklêtan.
• Şûna enerjiya rojê û elektrîkê di otomobîlan de li şûna bikaranîna sotemeniyên fosîl.
• Li şûna sotemeniyên fosîl çavkaniyên enerjiyê yên alternatîf ên wekî enerjiya ba, enerjiya jeotermal, enerjiya pêlan û enerjiya rojê dikarin werin guhertin.

Qanûnên parastina jîngehê

Gelek qanûn hene ku bi parastina jîngehê ji destwerdana zêde ya mirovî û nebaş karanîna çavkaniyên berdest re têkildar in, û di nav van qanûnan de ev in:

Qanûna hawirdorê ya navneteweyî

• Armanca vê qanûnê rêkxistina reftarên mirovî yên li hember jîngehê û reftarên herî baş di bikaranîna çavkaniyên xwezayî de ye.

1. Peymanên navneteweyî yên têkildarî jîngehê, ku komek peyman û peymanan in ku ji hêla welatan ve hatine pejirandin ku qaîdeyên gelemperî ji bo mijûlbûna bi jîngehê re didin.
2. Biryarên ku ji aliyê civaka navdewletî ve tên dayîn, çi ji aliyê rêxistinên hikûmetê yên bi biryarê ve eleqedar in yan jî ji aliyê rêxistinên nehikûmî ve.

Qanûna Jîngehê ya Filistînê

• Desthilatdariya Filistînê parastina jîngehê wek mafekî mirovî dihesibîne û ji ber vê çendê qanûnên girîng li ser parastin û parastina jîngehê derxistine û ev yek di maddeya 33, madeya 15 û yasaya hejmar 7 a sala 1999an de hatiye eşkerekirin.

Girîngiya parastina jîngehê

Girîngiya parastina jîngehê di van xalan de diyar dibe:

• Jiyana di jîngeheke paqij û saxlem de ji bo mirov û hemû zindiyan bextewariyeke mezin bi dest dixe.
• Parastina hevsengiya hawirdorê û erdê.Dar jîngehê diparêzin bi kişandina karbondîoksîtê ku giraniya germbûna global zêde dike û nebat di pêvajoya fotosentezê de bikar tînin.
• Di parastina ekosîstemê de ji guhertinên ku bandoreke neyînî li hevsengiya wê dikin, pirsgirêkên jîngehê hene ku dibe ku hin zîndeweran ber bi tunebûnê ve bibin.
• Parastina tenduristiya mirovan ji qirêjiya ku bandorê li kalîteya xwarinê dike.
• Parastina cihêrengiya biyolojîkî ya zîndeweran ku berpirsiyariya parastina çerxa jiyanê ya ekosîstemê ye.
• Daristan ji bo piraniya hewcedariyên mirovan çavkaniyên xav in.
• Parastina avhewayê ji her guherîna ku dibe.

Gotinên li ser parastina jîngehê

Divê em taxa ku tê de dijîn biparêzin û ji qirêjiyan biparêzin.

Divê jîngeh bê parastin û darên daristanan neyên birîn, ji ber ku atmosferê ji karbondîoksîtê paqij dikin.

Pêdivî ye ku kêzikên kêzik neyê bikar anîn ji ber ku zirarê didin hawîrdorê, ji bilî şert û mercên guncaw li gorî Ajansa Parastina Jîngehê.

Divê em hişyariya tenduristiyê di nav mirovan de belav bikin, û zarokên xwe ji bo parastina jîngehê hişyar bikin, ji ber ku ev erkek neteweyî ye.

Qirêjî ji bo hemû zîndeweran zerar e û divê hemû welatên cîhanê li dijî wê bên cem hev.

Ji bo parastina jîngehê ji qirêjiyê û dîtina çareseriyên guncaw divê hemû civak bi hev ve girêdayî bin.